چیستی روشنفکر و روشنفکری

چکیده

ما درعلوم اجتماعی تعریف واحد و یکسان وهمگون از پدیده‌ها نداریم. زیرا نگاه‌های متعدد به پدیدۀ مد نظر از یک منظر صورت نمی‌گیرد. مفاهیم روشنفکر و روشنفکری نیز با این ابهام و ناهمگونی روبروست. دانشمندان هرکدام از روزنه‌ی بدان نظر انداخته وتعریف ارایه داده اند. کانت روشنفکر را به شخص که به بلوغ فکری رسیده و مستقل می‌اندیشد تعبیر نموده است. سقراط و افلاطون روشنفکران را آدم‌های صاحب وجدان خرده‌گیر جامعه تعریف می‌نمایند. ژان پل سارتر روشنفکر را آدم رسالتمند می‌شناخت و علی شریعتی روشنکفر را شخص خودآگاه و دارای رسالت اجتماعی می‌انگاشت. از سوی دگر هر مفهوم در چارچوب دانش خاصی، مفهوم خاص خودش را افاده می‌کند. در هر کانتکست یا چارچوب، مفاهیم معنی خاص را حمل می‌نمایند و از اعتبار خاصی برخوردار اند و بر اساس فهم معنای آن در جامعه نیز تعاملات صورت می‌پذیرد. مفاهیم اگر درست تعریف نگردد، مراد نظریه ها واندیشه ها دقیق دانسته نشده درعمل نیز دچار خطا و اشتباه خواهیم شد. با این حال از دل تعاریف وتلقی‌های متنوع و ناهمگون به تعریف نسبی یک مفهوم می‌توان رسید. درین مقاله تلاش شده است، مفهوم روشنفکر واکاوی، تعاریف آن توسط دانشمندان تبیین و خصوصیات شناسایی شود.