بارسنجی نقش هوش مصنوعی در فرایند صدور فتوا

چکیده

این پژوهش با هدف اعتبارسنجی نقش هوش مصنوعی در فرایند صدور فتوا، به تحلیل استفاده از فناوری در حوزه فقه اسلامی پرداخته است. ابتدا با مفهوم‌شناسی هوش مصنوعی و قابلیت‌های آن در پردازش داده‌های شرعی، چارچوبی برای کاربردهای فقهی مانند دسترسی به منابع استنباط و تحلیل مباحث پیچیده ارائه می‌شود. سپس امکان‌سنجی اهلیت هوش مصنوعی در فقه، با تاکید بر محدودیت‌های ذاتی نظیر ناتوانی در ارزیابی مصالح متغیر و فقدان مسئولیت اخلاقی، مورد نقد قرار می‌گیرد. بررسی فرآیند صدور فتوا نشان می‌دهد که هوش مصنوعی در بهترین حالت، به عنوان «سیستم خبره» در پشتیبانی از اجتهاد انسانی عمل می‌کند، نه جایگزینی برای مُفتی. یافته‌ها حاکی از لزوم در نظر گرفتن ضوابطی مشخص در هنگام استفاده از هوش مصنوعی توسط افراد متخصص دارد.